Dwalen met verhalen – Wateren / Zwartsluis 001

‘Like a hobo, like a hobo, nothings gonna stop me now…’ Het is een paar maanden geleden. Met ons blauwe autootje glijden we door het weidse Drentse landschap. De grijze luchten kondigen een winterse week aan. Uit onze luidspreker galmt Afrikaans en Frans georiënteerde muziek. In mijn hoofd reis ik naar zuidelijke oorden. We passeren het naambordje Wateren. Juist op dat moment komt het nummer ‘Like a hobo’ van Charlie Winston voorbij in onze playlist. ‘Dat is ons liedje, papa’, zegt mijn zoon, die op de achterbank met de muziek mee schommelt. Het is inderdaad het lied dat ik hem cadeau hem gedaan op zijn derde verjaardag. Op deze plek krijgt het een andere lading. Ik besef opeens dat ik niets liever doe dan dwalen. Dwalen door het landschap. Dwalen door het leven.

Ik denk terug aan een bezoek, wat ik een paar weken eerder voor Mijn Oerverhaal breng aan Zwartsluis. Na afloop van het interview door het Overijsselse landschap, ga ik op in het grote geheel. Ik zie prachtige strakke blauwe luchten. Ik zie zwanen dartelen over de weilanden. Voor mij slingeren de bochten voor mij uit in het groene landschap. Ik zie mijn opa door het Groningse landschap fietsen. Op zoek naar nieuwe inzichten. Nieuwe ontdekkingen. Nieuwe verhalen. Ik voel me verbonden met hem. De opa die ik nooit heb mogen kennen, maar met wie ik veel verwantschap voel. Een oergevoel maakt zich van mij meester. Dit is wat ik wil: dwalen met verhalen. Dwalen door de tijd. Zwervend door het leven en me laten verrassen door wat op mijn pad komt. ‘Like a hobo form a broken home, nothing’s gonna stop me now.’Dit nieuwe besef geeft onze vakantie in Wateren opeens een heel nieuw karakter. Bewust trek ik er regelmatig in alle vroegte in mijn eentje op uit om de wereld om mij heen te verkennen. Op avontuur in de donkere winteruren. Ik zie hoe het ochtendlicht zijn intrede doet boven de Drentse heidevelden. Ik zie hoe overvliegende ganzen zich formeren in de V-formatie. Een gans lijkt zich te willen onttrekken aan het vaste patroon, maar uiteindelijk confirmeert hij zich toch aan zijn familie. Op een andere dag bezoek ik het kerkje van Wilhelminaoord, het koloniedorp wat ooit toebehoorde aan de Maatschappij van Weldadigheid. Het kerkje dateert uit 1851 en behoort tot een van de zogenoemde Waterstaatskerken. Ooit liep hier een voorouder van mij rond. Ik vraag mij af of hij dit kerkje ooit heeft aangedaan. Met wat voor ogen heeft hij hiernaar gekeken? Heeft het hem geïnspireerd om nieuwe stappen te zetten in zijn leven? Voor Johannes van den Bosch – stichter van de maatschappij – was godsdienst een mogelijkheid om het zedelijke peil van de kolonisten te verhogen. Kolonisten waren verplicht de kerk te bezoeken. Bij verzaken van deze verplichting kregen ze een boete van twee stuivers opgelegd.

In het vroege ochtendlicht krijgt het kerk zijn volle glorie. Ik voel me verbonden met de omgeving. Met de tijd.   

Mijn oerverhaal en mogelijke verwantschap met een Elfstedentochtwinnaar

Het is een regenachtige dag in september 2018. Ik sta op een verlaten kerkhof in het Friese Surhuisterveen. Triester kan het niet worden zou je denken, hoewel boven in de lucht een mager zonnetje probeert door te breken. Ik staar naar een grafsteen, die normaal gesproken niet tot euforie zou leiden. Dit keer is het anders. Ik staar naar mijn geschiedenis. Naar mijn oerverhaal. Even waan ik mij in een aflevering van Verborgen Verleden. Ik voel een connectie met het verleden. Mijn verleden. Met een bijzondere stamouder: Steven Oenes van Kammen. In het Friese dorp heeft hij naam gemaakt als genees-, -heel en vroedmeester. Hij is tevens stichter van de Jaarmarkt, die in 2022 tweehonderd jaar bestaat. Als mijn moeder en ik later het kerkhof en de dorpskerk achter ons laten en het dorp in trekken, stuiten we ook nog op een straatnaambordje met de naam Van Kammen. Een gevoel van euforie maakt zich van mij meester. Het besef dat een voorouders van mij aan de basis stond van nieuw leven: kinderen op de wereld zette, mensen een nieuwe kans bood en initiatieven ontplooide om het dorp op de kaart te zetten. Het besef dat zijn naam bijna tweehonderd jaar later nog steeds voortleeft in het dorp. Ik realiseer me dat ik vanaf dit moment anders zal reageren wanneer ik iets over Surhuisterveen hoor. Een dorp, dat ik tot dan voornamelijk ken van het criterium na de Tour de France.


Het enthousiasme over de ontdekkingen laat mij niet meer los. De week na deze bijzondere trip met mijn moeder duik ik in alle archieven die op het internet maar mijn pad kruisen. Op zoek naar meer informatie over de familie van Kammen. Even waan ik mezelf familie van tweevoudig Elfstedentocht-winnaar Evert van Benthem, als ik in het Nieuwsblad van het Noorden een artikel lees met de titel ‘De Elfstedentocht en de genealogie.’ In het artikel valt ook de naam Van Kammen. Het zou toch niet dat ik familie ben van deze illustere sportheld? Zijn overwinningen in de Tochten van 1985 en 1986 staan nog helder op mijn netvlies. Dagen dat ik ijsvrij kreeg van mijn school om dit bijzondere evenement te aanschouwen. Het evenement wat misschien wel mijn grote passie voor sport losmaakte. En nu komt ineens een mogelijke familieconnectie naar boven drijven met een winnaar van deze helse tocht. Al snel word mijn enthousiasme geluwd. De familieconnectie leidt niet naar Evert van Benthem, maar naar zijn manager Wiemer Veenstra. Over hem wordt geschreven: ‘In de Franse tijd woonde een andere achtenswaardige voorvader van Wiemer Veenstra te Surhuisterveen en dat was Dr. Steven Oenes van Kammen (1766-1837). Hij heeft in 1821 een groot aandeel gehad in de demping van het vaarwater van De Kolk tot aan de Dellen; daar lag de Van Kammensdam. In 1822 stichtte hij de jaarmarkt te Surhuisterveen. Op zijn grafsteen stond, dat hij genees-, heel- en vroedmeester was; in 1832 moest hij de vreselijke cholera-epidemie te lijf gaan.’ Schitterend om op deze wijze steeds meer informatie te vergaren over mijn oerverhaal. Hoewel de eventuele connectie met een winnaar van de Elfstedentocht erg zuur afloopt. Uit andere krantenartikelen maak ik op dat Wiemer Veenstra zich na de winst van Van Benthem opwierp als manager van de schaatser uit Sint Jansklooster. Om zo van het succes van Benthem te profiteren. ‘De immer goed geluimde Veenstra slaagde er steeds weer in het vertrouwen van mensen om dat vervolgens in zijn eigen stijl weer te beschamen. Hotels en Restaurants in den lande kampen met forse schadeposten na een verblijf of drinkgelag van de zwierige flierefluiter.’ En nu stortte deze Veenstra zich dus op Van Benthem en deed hij er onder meer alles aan om Van Benthem bij thuiskomst af te schermen van pers en publiek. Uiteindelijk eindigt het verhaal door tussenkomst van Elfstedentochtwinnaar Jeen van den Berg, die van Benthem aanraadde niet langer met Veenstra in zee te gaan.

Ik kan een glimlach niet onderdrukken. Het is misschien niet het verhaal, de connectie die ik hoopte te ontdekken, maar het is wel een verhaal. Een verhaal die me terugbrengt naar mijn jeugdjaren. Naar bijzondere momenten voor de televisie. En naar mijn eigen schaatstochten op het Hoendiep, waar ik samen met mijn klasgenoten kleine schaatswedstrijdjes deed. Prachtig om te ervaren hoe dit alles samen valt en wat onderzoek in het familieverleden los kan maken. Het verhaal van de familie van Kammen laat mij niet los. Ik wil er dieper in duiken en meer ontdekken over mijn roots. Bij voltooiing van een levensboek voor Verhaal Mij schrijf ik in het voorwoord: ‘Het gehele proces heeft mij doen beseffen hoe belangrijk het is jouw verhaal over te dragen naar volgende generaties. Misschien toch eens verder met het vastleggen van mijn eigen familiegeschiedenis?’

Het jaar 2019 ga ik gebruiken om te werken aan Mijn Oerverhaal. Tegelijkertijd werk ik samen met Johan Wagenaar van It Alders Erf aan een podcast, getiteld ‘Mijn Oerverhaal’. Samen duiken we in de wereld van genealogie en andere mogelijkheden om oerverhalen naar boven te halen. Levenspaden te leren kennen. Dat doen we door gesprekken met deskundigen en aan de hand  van voorbeeldverhalen van zoekers. Verhalen delen om elkaar zo van dienst te zijn in de zoektocht naar de bron en verbinding te vinden met het verleden.

Op troost en herbegin…

Dag 2018,

Jij was het jaar van mijn wederopstanding. Met vallen en opstaan; dat wel. Je bracht me naar diepe gronden, maar je wist me uiteindelijk ook omhoog te trekken. In de eerste januaridagen bood je me geen enkel perspectief voor een opbloeiend jaar. De oliebollen moest ik links laten liggen, aangezien je mij en mijn gezin met een forse buikgriep had opgezadeld. Maar erger nog… een burn-out in de tweede helft van 2017 liet nog steeds zijn sporen na. De teken van herstel waren er, maar iedere ochtend ontwaakte ik nog met een stevige hoofdpijn. Iedere dag moest ik me in gang zwengelen, als ware ik een ouderwetse waterpomp.

2018, jij zette me op de fiets richting mijn werkgever New Dutch Connections. Ik zie me nog op mijn fiets zitten. De zenuwen gieren door mijn lijf. Kan ik die drukte wel aan? Ben ik wel echt hersteld? Wat zullen ze van mij vinden? Talloze keren overweeg ik de fiets om te draaien en naar huis terug te fietsen. Om daar de benodigde rust te vinden. Ik zet door. Met lood in de schoenen loop ik de trap op. Richting de kantoortuin. Als ik die binnenstap word ik overmand door emoties. Met de grootste moeite weet ik mijn tranen te bedwingen, maar alles in mijn lijf roept: ik moet hier weg! Ik moet hier zo snel mogelijk weg! Gelukkig is de zakelijk leider zeer doortastend en leidt ze me al snel naar een rustige plek waar we rustig samen een kopje koffie drinken. Ze stelt me op mijn gemak en luistert aandachtig naar mijn verhaal. We stellen vast dat het voor mijn herstel noodzakelijk is dat ik wekelijks langs kom. Gewoon er te zijn. Geen druk, geen grote projecten. Gewoon aanwezig zijn en werken aan een herbegin. Ja, 2018, jij zorgde voor een ommekeer…

2018… Jij gaf mij nieuwe inzichten. Soms hele eenvoudige, zoals het dagelijks maken van lange. Niets nieuws onder ze zon voor mij, maar jij gaf me het advies dit zonder enig doel te doen. Het gaf mij rust en ik mocht opnieuw ervaren wat een inspiratie één simpele wandeling kan geven. In mijn hoofd borrelden nieuwe ideeën op, nieuwe dromen. Sterker dan ooit voelde ik dat ik mijn eigen koers in het leven moet varen. Niet meegaan in de woorden van anderen, je niet laten opslokken door een leven vol stress en spanning. Je eigen weg volgen. Je eigen verhaal vertellen. Je kwetsbaarheid durven laten zien en je daarmee open te stellen voor de mensen om je heen.

2018… Jij voegde een nieuw hoofdstuk toe aan mijn verhaal. Mijn levensboek. Jij vertelde me dat ik mijn passie voor schrijven en radio-maken nieuw leven in moet blazen. Mijn passie voor verhalen vertellen. Je bood me de kans het voorwoord te schrijven voor het SER-rapport over integratie aan de hand van het indrukwekkende levenspad van Bright Richards.

2018… Je bracht mij ook op het spoor van podcasting. Begin augustus breng je me naar Antwerpen, waar ik drie dagen de Summerschool Podcasten mag volgen van de dames van AudioCollectief Schik. Met hun podcast ‘Bob’ brengen ze me al in vervoering, maar na deze Summerschool ben ik ervan overtuigd dat ik verhalen wil vertellen via podcasts. Het leidt ook tot de misschien wel tot de meest intense ontmoeting van het jaar als ik  voor een opdracht een vriendin interview over haar herstelproces na een periode met kanker. Ze vergelijkt haar situatie prachtig aan de hand van een tomaat. ‘Ik zie me bungelen aan de plant. Ik zie niet direct waar ik voor ga dienen…’ Het raakt mij tot diep in mijn kern. Omdat ze kwetsbaar durft te zijn. Haar ware verhaal durft te vertellen.

2018… Jij hebt me geleerd om verhalen te blijven vertellen. Of het nu gaat om de verhalen van anderen of die van mezelf. Je bood me de kans om een levensboek af te ronden voor een boerenfamilie in Hauwert. De feedback van hun zoon blijft mij ontroeren. ‘Ik heb dit boek aan mijn ouders cadeau gedaan, maar ik heb mij toen niet gerealiseerd dat ik eigenlijk ook een groot cadeau aan mezelf gaf. Ik had niet verwacht dat het zoveel met me zou doen. Het heeft me dingen geleerd over mijn ouders die ik nog niet wist.’
In de inleidende woorden schrijf ik. ‘Het gehele proces heeft mij doen beseffen hoe belangrijk het is jouw verhaal over te dragen naar volgende generaties. Misschien toch eens verder met het vastleggen van mijn eigen familiegeschiedenis?’ Het is tijd voor Verhaal Mij!

2018… Jij was om met zangeres Wende te spreken, een jaar  van troost en herbegin…. Dank voor je intensiteit, je openbaringen en jouw verhaal!

Een nieuw jaar…een herbegin voor Verhaal Mij

Een nieuw jaar betekent voor Verhaal Mij een herbegin… Zes jaar geleden begon ik met mijn bedrijf Verhaal Mij, geïnspireerd door het lied ‘Dat ik je mis’ van zangeres Maaike Ouboter en vooral door de levensverhalen die ik dagelijks voorgeschoteld kreeg in mijn werk voor het radioprogramma Adres Onbekend. De tussenliggende jaren brachten mij veel. Verhalen werden geboren, het boek Goud, ja over Groningse topsporters kwam tot wasdom… Apetrots loop ik nog steeds naar de boekhandel om mijn werk te aanschouwen in de boekenkast. En ja, geregeld kan ik het niet laten om het boek op een iets meer prominentere plek te leggen. Het vertegenwoordig voor mij de verwezenlijking van een diep gekoesterde jongensdroom.

De jaren tussen het begin van Verhaal Mij en nu stelden me ook voor grote uitdagingen. Ja, ik ging zelfs door een diep dal, waarbij ik behoorlijk op de proef werd gesteld. De jaren – en 2018 in het bijzonder – hebben mij ook doen beseffen dat ik verhalen wil vertellen. Verhalen van verbinding, ontmoeting, verwondering…

Vertel jij mij wat je wil vertellen, dan vertel ik jouw verhaal…!

2019 betekent voor mij een herbegin. Opnieuw beginnen met de verhalen die op mijn pad komen. Met mijn eigen verhaal, maar ook heel graag met jouw verhaal of het verhaal van jouw bedrijf of organisatie! Met mijn kwaliteiten als storyteller wil ik je graag van dienst om jouw unieke verhaal in tekst of audio (podcast/audioverhaal) naar voren te brengen… Vertel jij mij wat je wil vertellen, dan vertel ik jouw verhaal!

Graag neem ik je ook mee in mijn verhaal. Het verhaal achter Verhaal Mij, mijn diepere drijfveren, mijn ervaringen van verbinding en verwondering. In mijn blog neem ik je mee op reis. Hopelijk zorgen mijn verhalen voor inspiratie, een lach, een traan.  Voor momenten  van verbinding. Ik zou zeggen: lees de verhalen, neem het in je op en laat vooral jouw reactie achter.

Gerard