Mijn oerverhaal en mogelijke verwantschap met een Elfstedentochtwinnaar

Het is een regenachtige dag in september 2018. Ik sta op een verlaten kerkhof in het Friese Surhuisterveen. Triester kan het niet worden zou je denken, hoewel boven in de lucht een mager zonnetje probeert door te breken. Ik staar naar een grafsteen, die normaal gesproken niet tot euforie zou leiden. Dit keer is het anders. Ik staar naar mijn geschiedenis. Naar mijn oerverhaal. Even waan ik mij in een aflevering van Verborgen Verleden. Ik voel een connectie met het verleden. Mijn verleden. Met een bijzondere stamouder: Steven Oenes van Kammen. In het Friese dorp heeft hij naam gemaakt als genees-, -heel en vroedmeester. Hij is tevens stichter van de Jaarmarkt, die in 2022 tweehonderd jaar bestaat. Als mijn moeder en ik later het kerkhof en de dorpskerk achter ons laten en het dorp in trekken, stuiten we ook nog op een straatnaambordje met de naam Van Kammen. Een gevoel van euforie maakt zich van mij meester. Het besef dat een voorouders van mij aan de basis stond van nieuw leven: kinderen op de wereld zette, mensen een nieuwe kans bood en initiatieven ontplooide om het dorp op de kaart te zetten. Het besef dat zijn naam bijna tweehonderd jaar later nog steeds voortleeft in het dorp. Ik realiseer me dat ik vanaf dit moment anders zal reageren wanneer ik iets over Surhuisterveen hoor. Een dorp, dat ik tot dan voornamelijk ken van het criterium na de Tour de France.


Het enthousiasme over de ontdekkingen laat mij niet meer los. De week na deze bijzondere trip met mijn moeder duik ik in alle archieven die op het internet maar mijn pad kruisen. Op zoek naar meer informatie over de familie van Kammen. Even waan ik mezelf familie van tweevoudig Elfstedentocht-winnaar Evert van Benthem, als ik in het Nieuwsblad van het Noorden een artikel lees met de titel ‘De Elfstedentocht en de genealogie.’ In het artikel valt ook de naam Van Kammen. Het zou toch niet dat ik familie ben van deze illustere sportheld? Zijn overwinningen in de Tochten van 1985 en 1986 staan nog helder op mijn netvlies. Dagen dat ik ijsvrij kreeg van mijn school om dit bijzondere evenement te aanschouwen. Het evenement wat misschien wel mijn grote passie voor sport losmaakte. En nu komt ineens een mogelijke familieconnectie naar boven drijven met een winnaar van deze helse tocht. Al snel word mijn enthousiasme geluwd. De familieconnectie leidt niet naar Evert van Benthem, maar naar zijn manager Wiemer Veenstra. Over hem wordt geschreven: ‘In de Franse tijd woonde een andere achtenswaardige voorvader van Wiemer Veenstra te Surhuisterveen en dat was Dr. Steven Oenes van Kammen (1766-1837). Hij heeft in 1821 een groot aandeel gehad in de demping van het vaarwater van De Kolk tot aan de Dellen; daar lag de Van Kammensdam. In 1822 stichtte hij de jaarmarkt te Surhuisterveen. Op zijn grafsteen stond, dat hij genees-, heel- en vroedmeester was; in 1832 moest hij de vreselijke cholera-epidemie te lijf gaan.’ Schitterend om op deze wijze steeds meer informatie te vergaren over mijn oerverhaal. Hoewel de eventuele connectie met een winnaar van de Elfstedentocht erg zuur afloopt. Uit andere krantenartikelen maak ik op dat Wiemer Veenstra zich na de winst van Van Benthem opwierp als manager van de schaatser uit Sint Jansklooster. Om zo van het succes van Benthem te profiteren. ‘De immer goed geluimde Veenstra slaagde er steeds weer in het vertrouwen van mensen om dat vervolgens in zijn eigen stijl weer te beschamen. Hotels en Restaurants in den lande kampen met forse schadeposten na een verblijf of drinkgelag van de zwierige flierefluiter.’ En nu stortte deze Veenstra zich dus op Van Benthem en deed hij er onder meer alles aan om Van Benthem bij thuiskomst af te schermen van pers en publiek. Uiteindelijk eindigt het verhaal door tussenkomst van Elfstedentochtwinnaar Jeen van den Berg, die van Benthem aanraadde niet langer met Veenstra in zee te gaan.

Ik kan een glimlach niet onderdrukken. Het is misschien niet het verhaal, de connectie die ik hoopte te ontdekken, maar het is wel een verhaal. Een verhaal die me terugbrengt naar mijn jeugdjaren. Naar bijzondere momenten voor de televisie. En naar mijn eigen schaatstochten op het Hoendiep, waar ik samen met mijn klasgenoten kleine schaatswedstrijdjes deed. Prachtig om te ervaren hoe dit alles samen valt en wat onderzoek in het familieverleden los kan maken. Het verhaal van de familie van Kammen laat mij niet los. Ik wil er dieper in duiken en meer ontdekken over mijn roots. Bij voltooiing van een levensboek voor Verhaal Mij schrijf ik in het voorwoord: ‘Het gehele proces heeft mij doen beseffen hoe belangrijk het is jouw verhaal over te dragen naar volgende generaties. Misschien toch eens verder met het vastleggen van mijn eigen familiegeschiedenis?’

Het jaar 2019 ga ik gebruiken om te werken aan Mijn Oerverhaal. Tegelijkertijd werk ik samen met Johan Wagenaar van It Alders Erf aan een podcast, getiteld ‘Mijn Oerverhaal’. Samen duiken we in de wereld van genealogie en andere mogelijkheden om oerverhalen naar boven te halen. Levenspaden te leren kennen. Dat doen we door gesprekken met deskundigen en aan de hand  van voorbeeldverhalen van zoekers. Verhalen delen om elkaar zo van dienst te zijn in de zoektocht naar de bron en verbinding te vinden met het verleden.